Scinawa
Historia ŚcinawyŚcinawa jest starą osadą założoną w miejscu dogodnej przeprawy przez Odrę, na lewym, wysokim brzegu rzeki. Najstarsza wzmianka historyczna pochodząca z 1202 r. wymienia ją jako wieś należącą do klasztoru cystersów w Trzebnicy. Prawa miejskie Ścinawa otrzymała przed rokiem 1248 na prawach średzkich.
Niejasne jest pochodzenie nazwy miasta. Według Słownika Geograficznego Ziem Polskich pierwotna nazwa brzmiała Kamień. W późniejszym okresie została zniemczona na Steinau. Przetłumaczona przez Polaków na Ścinawę, według wywodu ludowego oznaczała miejsce straceń (ścinania głów). Herb Ścinawy zgodnie z pieczęcią miejską z 1310 r. przedstawia pół orła piastowskiego i basztę.
W roku tym, 29 czerwca zawarte zostało w Głogowie porozumienie 10 miast pn- śląskich w sprawie wspólnej obrony przed bandytyzmem na drogach. Dokument, przy którego wystawianiu i legalizacji uczestniczyli przedstawiciele: Głogowa, Żagania, Krosna Odrzańskiego, Góry, Kożuchowa, Szprotawy, Wschowy, Zielonej Góry, Lubina i Ścinawy- opatrzony został pieczęciami wszystkich uczestniczących w akcie miast. Właśnie przy tym dokumencie znalazła się najstarsza, reprezentacyjna pieczęć Ścinawy.
Pieczęć wyobraża w swym polu konfigurację dwóch podstawowych elementów składowych: heraldycznego i architektonicznego. Prawa część pola zajmuje połowa orła Piastów Śląskich z charakterystyczną przepaską w kształcie półksiężyca. W części lewej schematycznie ukazana została architektura obwarowań miejskich: fragment muru blankowego, wieża zwieńczona blankiem i nakryta dachem ostrosłupym z gałką oraz trudny do jednoznacznej interpretacji motyw architektury gotyckiej, najprawdopodobniej w otoku napis- SIGILLUM BURGENSIUM DE STINAVIA. Odcisk pieczęci przedstawia rysunek nr 1.
Odcisk pieczęci miasta Ścinawa.
Źródło: Archiwum państwowe we Wrocławiu.
Dzieje Ścinawy są bardzo bogate. Na przemian wchodziła w skład księstw - legnickiego, głogowskiego, wrocławskiego. W latach 1319-1365 była nawet przejściowo stolicą odrębnego księstwa piastowskiego. Jego władca Jan Ścinawski dla podkreślenia swych niewygasłych praw do Wielkopolski tytułował się "dziedzicem królestwa polskiego". W 1343 r. w czasie walk Kazimierza Wielkiego z Luksemburgami o odzyskanie Wschowy - Ścinawa została zdobyta przez wojska polskie, spalona, a jej mury zburzone. Odtąd miasto często zmieniało właścicieli. Najpierw dostało się we władanie Piastów Oleśnickich i pozostało w ich rękach aż do śmierci ostatniego przedstawiciela tej linii. W 1384r. otrzymała prawa magdeburskie. Potem od 1492 r. Ścinawa przeszła na własność korony czeskiej, a w 1526r. wraz z nimi znalazło się pod władzą austriackich Habsburgów. Miasto było dużym ośrodkiem produkcji sukna i płótna. Na początku XVII w. około 400 sukienników i 20 poszewników produkowało 14 000 sztuk płótna rocznie. Słynne było kiedyś ścinawskie piwo. Podobno piastowicz Konrad II Żagański wolał wyrzec się godności kościelnych w dalekich stronach niż tego piwa.
W latach wojny 30-letniej Ścinawa została prawie doszczętnie zniszczona. Ogrom poniesionych strat zahamował rozwój miasta na kilka wieków. Wielu rzemieślników wyemigrowało ze Ścinawy. W XVIII w. miasto zostało splądrowane przez Szwedów. Według przekazów historycznych w Ścinawie pozostały wówczas trzy kościoły i dwa domy mieszkalne, a ludność zbiegła do Polski. Z czasem Ścinawa przekształciła się w mało znaczące miasteczko, ważne tylko jako targowisko. W 1880 r. kolejny groźny pożar zniszczył liczne zabudowania.
Koniec XIX w. charakteryzuje się ożywieniem gospodarczym miasta spowodowanym rozwojem przemysłu i komunikacji. Przeprowadzono przez Ścinawę linię kolejową Wrocław - Głogów (w 1874 r.) oraz Legnica - Rawicz (1898 r.). Coraz większego znaczenia nabierał ścinawski port na Odrze. Ponadto powstawały liczne przedsiębiorstwa. Najważniejsze to: cukrownia, huta żelaza, fabryki mydła, tartaki, fabryki mat kokosowych oraz kwaszarnie kapusty i ogórków. O tempie rozwoju miasta świadczy zwiększająca się liczba mieszkańców miasta:
1816 r. - 2050,
1871 r. - 3273,
1900 r. - 3707,
1939 r. - 6529.
Do roku 1932 Ścinawa stanowiła siedzibę powiatu.
Podczas II wojny światowej Ścinawie wyznaczono szczególną rolę. Miasto zostało przekształcone w twierdzę stanowiącą silny punkt oporu w niemieckim systemie obronnym na Dolnym Śląsku. Na przedpolach Ścinawy wybudowano 60 schronów betonowych o grubości ścian przekraczającej 2 m oraz różnego rodzaju zapory inżynieryjne. Na ulicach postawiono barykady, a w części budynków wybito otwory strzelnicze do broni maszynowej. Miasta bronił Kilkutysięczny garnizon złożony m.in. ze szkoły podoficerskiej z Jawora, dysponujący znaczną ilością artylerii i 30 czołgami. Przez dwie doby walczono zaciekle o każdy dom i każdą ulicę. Po krwawych bojach 31 stycznia 1945 roku Ścinawa została wyzwolona przez oddziały 24 Korpusu 13 Armii. Podczas walk zabitych było 3 tysiące niemieckich żołnierzy. W trakcie obrony Niemcy wysadzili w powietrze most drogowy na Odrze. W wyniku działań wojennych zniszczeniu uległo 1121 domów, czyli 75 % zabudowań miejskich. Tamte wydarzenia upamiętnia znajdujący się na cokole przed ratuszem czołg T-34, który jako pierwszy sforsował odrę w 1945 r.
Ścinawa
Na terenie gminy działa Centrum Kultury i Turystyki w Ścinawie (CKiT). Został on utworzony 26 września 1974 r. Od tego czasu jego nazwę zmieniano kilkakrotnie. Początkowo działał jako Miejski Ośrodek Kultury, 8 czerwca 1982 r. zmieniono nazwę na Miejsko Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji. Od 5 listopada 1991 r. funkcjonuje jako Ścinawski Ośrodek Kultury. Dnia 20 marca 2009 r. nazwę zmieniono na Centrum Kultury i Turystyki w Ścinawie (CKiT).
Do zadań statutowych CTiK należą:
- edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę;
- gromadzenie, dokumentowanie, tworzenie, ochrona i udostępnianie dóbr kultury.
Przy ośrodku działa istniejący od 1984 roku Zespól Folklorystyczny Ziemi Ścinawskiej. Stale prowadzone są zajęcia dla dzieci i młodzieży. Centrum Kultury i Turystyki w Ścinawie jest organizatorem wielu imprez okolicznościowych (zobacz Plan imprez CKiT) takich jak: Dzień Matki, Dzień Sybiraka, Dni Seniora, Koncert Kolęd, itp. oraz imprez plenerowych i festynów: Festyn Majowy, Dzień Dziecka, Flis Odrzański, Dni Ścinawy, Dożynki Gminne, Festyn Sportowy itp. W ramach swojej działalności organizuje również liczne konkursy, turnieje (drużyn podwórkowych, szachowe, tenisa stołowego, warcabowe) i wycieczki autokarowe. W okresie ferii zimowych oferujemy bogaty program spędzenia wolnego czasu dla dzieci i młodzieży. W budynku Ścinawskiego Ośrodka Kultury działa Biblioteka Publiczna oraz Gminne Centrum Informacji, natomiast dwie Biblioteki filialne działają w Zaborowie i w Tymowej.
Źródło: Gmina ŚcinawaZabytki Ścinawy
